‘বিন্দাছ’ জীয়াই আছো

‘বিন্দাছ’ জীয়াই আছোঁ

প্ৰেম, অপ্ৰেম আৰু যন্ত্ৰণাৰ মাজতো

কবিতাৰ পংক্তি হৈ জীয়াই আছোঁ

নাভাবিবা, শেষ হৈ গৈছো বুলি

ভাগৰত আইৰ ওচৰলৈ গৈছো

আলফুলে জিৰাইছোঁ

তাৰ পাছত পাহৰিছো তোমাৰ নাম

অৰ্ন্তহীন বেদনাক ধুই মই

জীয়াই আছোঁ

‘বিন্দাছ’ জীয়াই আছোঁ।

— মঃ দাদু ইচলাম

কালিয় দমন
লেখক: শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ

নমঃ শ্ৰীকৃষ্ণায়

শ্লোক

মেঘশ্যামলমূৰ্ত্তিমায়ত মহাবাহুং মহোৰস্থলম্
আৰক্তায়ত কঞ্জলোচনযুগং পীতাম্বৰং সুন্দৰম্॥
সুক্তাহীৰকহেমহাৰ বলয়ালঙ্কাৰ কান্তিদ্যুতিম্
কৃষ্ণং শাৰদ-সান্দ্ৰচন্দ্ৰ সদৃশং হৃদ্পঙ্কজেহস্তুজে॥

অপিচ

যেনাকাৰি মহাহিদৰ্প দলনং ক্ৰীড়া হ্ৰদিন্যা জলে
যেনাভাজি ভূজঙ্গভোগনিখিলং পদ্ভ্যাং মুদামৰ্দ্দয়ন্।
যেনামাৰি মহামহাসুৰচমূশ্চক্ৰং পৰং লীলয়া
তস্মৈ শ্ৰীকৰুণাময় মহতে কৃষ্ণয় নিত্যং নমঃ॥

কথাসূত্ৰ-ওহি পৰকাৰে শ্ৰীকৃষ্ণক পৰণাম কয়ে কহু, সভাসদ লোকক সম্বোধি বোল॥


শ্লোক

ভোঃ ভোঃ সামাজিক যূয়ং শৃনুধ্বিমধুনা বচঃ।
কৃষ্ণস্য কালিদমনং যাত্ৰাবাৰ্ত্তাং নিবোধত॥

সূত্ৰ-আহে সভাসদ লোক, যে পৰম-পুৰুষ-পুৰুষোত্তম, সনাতন-নাৰায়ণ, শ্ৰীশ্ৰীকৃষ্ণ ওহি সভামধ্যে কালি-দমন লীলা যাত্ৰা পৰম কৌতুকে কৰব, তাহে সাৱধানে দেখহ, শুনহ। নিৰন্তৰে হৰি বোল হৰি।

অথ ভটিমা

জয় জয় যদুকুল         কমল প্ৰকাশক
নাশক কংসক প্ৰাণ।
জয় জয় জগতক       ভকতক ভীতি
নিতি কৰু নিৰযাণ॥
জয় জগ নায়ক         মুকুতি দায়ক
শায়ক সাৰঙ্গধাৰী।
দুষ্ট অৰিষ্টক         মুষ্টিক মোড়ল
ছোড়ল বন্ধ মুৰাৰি॥
ধৰু গোৱৰ্দ্ধন         বাৰণ বৰিষণ
ভেলি ইন্দ্ৰ মদ দূৰ।
ত্ৰিভুৱন কম্পক         কালি সৰ্পক
দৰ্পক কয়লি চুৰ॥
নন্দকু নন্দন        বন্দন দেৱক
সেৱক যাকেৰি সৰ্ব।
গোপ মুখে অন্ন         মাগল ভাঙ্গল
দ্বিজ নিজ কৰ্মক গৰ্ব॥
গোকুল জন যত         তাৰক মাৰক
কুৱলয় ধেনুক নাশি।
পুতনিকা তন         শোসল মোসল
তোসল মন ব্ৰজবাসী॥
এ দুখ দাহক         পাৱক ভাৱক
পূৰক পুনু মন কাম।
জগজন জাতক         পাতেক ঘাতেক
যাকেৰি এ গুণ নাম॥
যাহে ভকতি         ৰকতি শকতি
তাৰণ ওহি সংসাৰ।
কীট পতঙ্গম         জঙ্গম সঙ্গম
ভকতক পাই নিস্তাৰ॥
সোহি কৃষ্ণক         ওহি নাটক
উত্পাতক দুখ মূল।
কলি মল অনল         জানল মানল
নাহি নাহি ওহি তুল॥
শুন সব লোই         হোই নোই
দেখহ বচন বিচাৰি।
ইহ সংসাৰ         সাৰ নাহি আৰ
চিন্তহু চৰণ মুৰাৰি॥
ব্ৰহ্মা মহেশ্বৰ         চাকৰ যাকৰ
তাকৰ গুণ মুহ লেহু।
বান্ধৱ মাধৱ         সাধৱ মুকুতি
তাহে চৰণে চিত্ত দেহু।
ওহি ঈশ্বৰ         তাৰক মাৰক
কাৰক সব সংসাৰ।
তাহে কৰু সেৱ         দেৱ নাহি কেৱ
নাহি হৰি বিনে আৰ॥
যতত্ৰ পৰমা         ধৰমা কৰমা
সব কহু ৰাজা নাম।
কৃষ্ণক কিঙ্কৰ         কহু শঙ্কৰ
সব বোলহু ৰাম ৰাম॥

কথাসূত্ৰ-আহে সভাসদ লোক, যে জগতক পৰম গুৰু, পৰমপুৰুষ পুৰুষোত্তম, সনাতন ব্ৰহ্মা-মহেশ সেৱিত চৰণ-পঙ্কজ নৰায়ণ শ্ৰীশ্ৰীকৃষ্ণ ওহি সভামধ্যে কালি-দমন নাম লীলা-যাত্ৰা, কৌতুকে কৰব, তাহে দেখহ, শুনহ। নিৰন্তৰে হৰি বোল হৰি॥

(আকাশক কৰ্ণ দিয়া সূত্ৰ বোল)

সূত্ৰ-আহি সঙ্গী কোন বাদ্য শুনিও।

সঙ্গী-সখি, মৃদঙ্গ বংশী ধ্বনি শুনি॥

সূত্ৰ-আঃ মিলল মিলল।

শ্লোক

গোবত্সান্ পুৰতঃ কৃত্বা গোপালঃ পালকঃ সত্যম।
প্ৰবেশমকৰোত্ গোপৈঃ সহ ৱেণুন্নিনাদয়ন্॥

কথাসূত্ৰ-আহে সামাজিক লোক, হামু যে কহল সোহি ঈশ্বৰ শ্ৰীগোপাল, বত্স বত্সপাল সহিত এথা প্ৰৱেশি কহু যৈছে লীলা কৌতুক কৰব, তাহে দেখহ শুনহ। নিৰন্তৰে হৰি বোল হৰি॥

গীতঃ ৰাগ-সিন্ধুৰা॥ একতালী॥

ধ্ৰুং-আৱত এ কাণু সুৰভি চৰাই।
ৰঞ্জিত ধেনু-ৰেণু বেণু বজাই॥

পদ-শিৰে শিখণ্ডক গণ্ড কুণ্ডল ডোলাৱে।
উৰে হেমহাৰ হীৰ মঞ্জিৰ ঝুৰাৱে॥
বালক বেঢ়ি খেড়ি খেলাইতে যায়।
কহতু শঙ্কৰ গতি গোৱিন্দ পায়॥

কথাসূত্ৰ-ঐছন লীলা কৌতুক নৃত্য কৰিতে, গোপাল সহিতে শিশুসৱ কালি হ্ৰদক সমীপ পাৱল। সে বিষময় পানী নজানি পৰম পিপাসে পীড়িত হুয়া সবহু হ্ৰদক জল উদৰভৰি পাণ কৰল। ততকলে দুৰ্ঘোৰ বিষজ্বালা লাগিএ চেতন হৰল, শৰীৰ কম্পি কম্পি প্ৰাণ ছাড়ি, বত্স বত্সপালসৱ, কালিন্দী তীৰে পৰল।

শ্লোক

বত্সকান্ বালকান্ কৃষ্ণো বিলোক্য মৃতকান্ তদা।
চকাৰ প্ৰচুৰং খেদমম্ভুতং ভক্তবত্সলঃ॥

সূত্ৰ-তদনন্তৰে, বত্স বত্সপালক সবক বিষজন পানে মৃতক পেখি শ্ৰীকৃষ্ণ হাঃ হাঃ কি ভেলি বুলি ধৰি কহু, উলট-পালট কৰিও দেখল। নিৰন্তৰে প্ৰাণে মৰল। হা হা হামাৰ ভকতক, ঐছন অৱস্থা স্বভাৱে মৰব। কি নিমিত্তে হামাক ছাড়হ, ওহি চান্দবদন নাদেখিএ, কৈছে প্ৰাণ ৰাখব॥

সূত্ৰ-এহি বোলি কৃষ্ণ-মুখ বিৰেখি যৈছে বিলাপ কয়ল তাহে দেখহ শুনহ। নিৰন্তৰে হৰি বোল হৰি॥

গীতঃ ৰাগ-কৌ॥ পৰিতাল॥

ধ্ৰং-দেখোৰে দেখো বন্ধু মাধঅ হে।
তুহু বিনে জীৱন নৰহে॥
তেৰি শোকানল শৰীৰ বিকল।
বন্ধু বিৰহে হৃদয় দহেৰ॥

পদ-গৃহ মোহ হেৰি .. সব তেজিআ তেৰি
চৰণে শৰণ লৈলো।
কয়ো সৱ নাশ         তুহু তেজি যাস
অব অনাথিনী ভৈলো॥
বংশী স্বান শুনি         আসিও গোপিনী
কাহেৰি হেৰব মুখ।
কমল নয়নে         নিৰেখিআ কোনে
হৰব হামাৰ দুখ॥
কৃষ্ণ শোকানল         শৰীৰ বিকল
অধিকে দগধে প্ৰাণ।
চেতন হৰয়         মুৰুছি পৰয়
কৃষ্ণৰ কিঙ্কৰ এহু ভাণ॥

সূত্ৰ-ঐছন পৰম সন্তাপে বিলাপ কয় গোপীসব কৃষ্ণক শোকে অচেতন হোই মুৰ্চ্ছিত হুয়া পৰল।

শ্লোক

যশোদা চেতনাং প্ৰাপ্য পতিনাসহ সা ভূশম্।
বৰোদ দুঃখশোকাৰ্ত্তা পুত্ৰস্যা পশ্যন্তী মুখম্॥

সূত্ৰ-তদন্তৰে কিঞ্চিত্ চেতন লভিএ যশোদা পুত্ৰ-শোকানলে শৰীৰ দাহ কৰে, পুত্ৰমুখ নিৰেখি বোলল।

যশোদা-আহে প্ৰাণ বন্ধাইঃ কত তপসাই, তোহাক পুত্ৰ পাৱলো, অল্পতে অনাথিনী কয় কাহে হামাক তেজল। দেখো তোহাৰি সন্তাপে জীৱ ৰহএ নাহি হা হা ওহি চান্দবদনক কাহেক নিআ দেলো। হামাৰ পুত্ৰক কেনিআ যাই। গোধূলি আজু বংশী বজাই কে ব্ৰজক যাৱব, কাহেক ধূলা ঝাড়ি বোকে বান্ধি কোলে ধৰব, কাহেক গোৰস পান কৰাৱব। কি ভেলি, আজু ঐ কৃষ্ণ মেৰি বাপ, কাহা গেলি। কাহেক এড়াঞুঁ ওহি তোহাৰি সন্তাপ।

পৰৱৰ্তী অংশ